Orta Afrika ülkelerine has, Afrika müzikleriyle özdeşleşmiş Balafon, değişik sayıda akortlu tahtanın bir ortaya getirilerek gam sırasına nazaran dizilmesiyle oluşuyor.
İki değnekle (baget) çalınan vurmalı çalgı “balafon”, alt tarafındaki su kabaklarından yapılan rezanatörler sayesinde istenilen nota ve tınıyı veriyor.
Genellikle 16 ila 27 nota içeren balafonun, 12. yüzyılda, bugünkü Mali’nin bulunduğu coğrafyadaki Sosso Krallığı’nda doğduğuna inanılıyor.
“Kutsal balafon” olarak da anılan Sosso Bala ismi verilen, tarihin birinci balafonu, Gine’nin Mali hududunda bulunan Niagassola köyünde özel bir kutuda koruma ediliyor.
“Her balafon bir lisanı, bir kültürü yansıtır”
Kamerunlu müzisyen ve balafon ustası Paukum Bassi, enstrümanın tarihçesi, üretimi ve nasıl çalındığı hakkında bilgi verdi.
Balafonun, Afrika’nın en eski enstrümanlarından biri olduğunu söyleyen Bassi, “Her balafon bir lisanı, bir kültürü, bir toplumu yansıtır.” dedi.
Ülkeden ülkeye değişiyor
Bassi, Afrika’da her toplumun kendi lisan ve kültürel özelliklerine nazaran notalar içeren, yer aldığı coğrafyadaki ağaçları kullanarak balofon üretip çaldığını tabir etti.
Kamerun’da ise balafon üretiminde ekseriyetle “mel”
Enstrümanın alt kısmında bulunan su kabaklarını büyükten küçüğe sıralayarak 30’a yakın nota elde ettiklerini vurgulayan Bassi, Afrika’da balafonun gece kulüplerinde, kabarelerde, düğünlerde, cenaze merasimlerinde ve kiliselerdeki orkestralarda vazgeçilmez enstrüman olduğunu söyledi.
Balafonun birinci olarak Orta Afrika’da kullanılmaya başladığını aktaran Bassi, Afrikalıların dünyanın dört bir yanına göçmesiyle de bu enstrümanın tüm dünyaya yayıldığını kelamlarına ekledi.
