Halk TV’de yer alan habere nazaran; Marmara Denizi’nde farklı noktalardan alınan balık örneklerinde ilaç kalıntıları tespit eden İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Müdür Yardımcısı ve Kimyasal Oşinografi Ana Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. Nuray Çağlar, bu cins kalıntıların balıkların cinsiyet ve üremelerini etkilediğini, besin zincirine katılmasıyla da tüketim ölçüsüne bağlı olarak insan sıhhati üzerinde olumsuz tesirlere neden olabileceğini lisana getirdi.
İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü, Marmara Denizi’nde 2019 yılının ilkbahar ve sonbahar aylarında 5 farklı noktadan trol ağlarıyla toplanan deniz canlılarındaki ilaç kalıntılarını inceledi.
Sonuçları bu yılın ocak ayında açıklanan çalışmanın ayrıntılarını AA muhabirine kıymetlendiren Çağlar, kentsel atık su sistemlerinde zahmetle arıtıldığı için ilaç etken hususlarının ve bunlar ortasında bilhassa endokrin bozucu olanların, Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) tarafından denizel ortamlarda izlenmesi gereken parametreler listesine alındığını lisana getirdi.
İstavrit, çaça, mezgit, hani ve karides üzerinde yapılan araştırma sonucunda, bu deniz canlılarında değişen ölçülerde ilaç etken unsurlarına, en çok da ağrı kesici olarak kullanılan ilaçların kalıntılarına rastlandı.
Türkiye’deki denizlerde ilaç etken unsurlarıyla ilgili deniz suyunda, midyelerde, balıklarda yapılmış bir çalışma bulunmadığı için bu alanda araştırma yapmaya başladıklarını anlatan Çağlar, balıkları, balıkçılık alanında uzmanlaşmış akademisyenlerle birlikte tiplerine, metodolojiye nazaran belirli sayıda kümelere ayırdıktan sonra laboratuvar inceleme evresine geçtiklerini bildirdi.
İLAÇ KALINTILARININ ETKİLERİ
Çağlar, araştırmanın gayelerinden birinin, bu unsurların denizdeki başka kirleticilerde olduğu üzere besin zincirine katılıp katılmadıklarını, besin zincirine katılmaları durumunda bunun insan sıhhatine ziyan verip vermediğini tespit etmek olduğunu vurguladı.
TESPİT EDİLEN ETKEN MADDELER
İnsanlar tarafından en fazla tüketilen deniz canlıları üzerinde DSÖ’nün belirlediği 11 küme ilaç etken hususunu incelediklerini aktaran Çağlar, bu hususları içeren ilaçları; ağrı kesiciler, kolesterol düşürücü lipit düzenleyiciler, sara hastalığı tedavisinde de kullanılan anti epileptik ilaçlar ve doğum denetim ilaçlarında bulunan doğal ve sentetik steroid hormonlar formunda sıraladı.
Balıklarda ilaç etken hususunun bulunup bulunmadığını ve varsa hangi ölçüde olduğunu öncelikle incelemek istediklerini kaydeden Çağlar şunları belirtti:
“En fazla tespit ettiğimiz, ağrı kesiciler kümesindeki etken unsurlar, bunların yüksek oranda olanları ibuprofen ve klofibrik asit. Tekrar birebir kümeden fenoprofen, lipid düzenleyici kümeden gemfibrozil de tespit ettik. Steroid hormonlardan östrojen, 17 alfa etinil estradiol ve 17 beta estradiol en bariz bulduğumuz ilaç etken unsurlar. Akabinde sara hastalarının kullandığı ilaçlarda bulunan karbamazepin geliyor.”
