Ötüken…
Gençlik yıllarımdan beri hayallerime girmiş, gönlümde başka bir yer edinmiş ve sürekli hayallerimi süslemişti…
Bazen düşlerimde, o uçsuz bucaksız steplerde at koşturmuş, bazen de hayallerimde Cengiz Han’ın ordularına karışmış, Bilge Kağan’ın otağında bilgece görüşülen devlet sorunlarına şahitlik etmiş, Bilge Tonyukuk’un bilgeliğine hayranlıkla dudak ısırmış ve hatta tekraren, Kül Tigin’in Alplerinden biri olarak Çin hudutlarını aşmıştım.
Gün gelmiş, Kürşad’ın narasıyla İlah Dağı’ndan inen yiğitlerle birlik olup, Orhun’un kaynağından ruhumu kandırmış, Devlet kuran İlteriş (il dermiş) Kağan’a ve yeniden Türk Milleti için gece uyumadan ve gündüz oturmadan çalışan Kapgan Kağana gönül yoldaşlığı etmiştim. Günü gelmiş, kâh Tola (Tula) Irmağı’nda ve kâh Selenge uzunluklarında atımı sulamıştım.
Ötüken İlah Dağı’nda olduğumu düşlemek dahi ruhumu okşamış, Hangay ve Altay dağlarının ismini anınca bile, içim titremiş; Orhun yazıtlarını her okuyuşumda, kalbim engin bozkırlardaki mecnun taylar üzere oynamaya başlamış, Türk destanlarını okudukça burnumun direği sızlamaya devam etmiş, Karakurum, Karabalasagun (Ordubalık) ve Orhun Vadisi daima beni çağırmıştı.
Gel diyordu cet toprakları ve adeta bir mıknatıs üzere, hem ruhumu hem de vücudumu kendine gerçek çekmeye devam ediyordu.
Türk töresiydi…
Davete icabet etmek gerekirdi…
Her şeyi evvel kalbine, sonra da başına koymalı insan… İşte ondan sonrası yalnızca sıhhat, kısmet ve vakit meselesi…
Gençliğimin üzerinden geçen uzun yıllardan sonra, taaa delikanlılığımda verilmiş olan bu kutlu kararı, planlama ve uygulama imkânını fakat artık bulabildim. Allah nasip etti ve 2022 yılının 20 Ağustos’unda “Ata Yurda”, yani köklerimize yanlışsız kanat açtık.
Hani derler ya, mazisi olmayanın atisi olmazmış.
Bütün atiler de, maziler üzerine inşa edilirmiş…
Mazisi Türk kültürüyle yoğrulan vatan evlatları ise, parlak bir atiye dörtnala koşan Alperenlerdir.
Ben de bu cet yurtlarına mazimi, kadim köklerimi, ruhumun kökenlerini ve genetiğimin temellerini aramaya gidiyorum.
Biliyorum ki, köklere inmeden göklere çıkamazsınız.
İşte siz bu yazı dizisinde; ömrüm boyunca gitmek ve görmek istediğim cet yurtlarımız olan Moğolistan coğrafyasındaki izlenimlerimi, müşahedelerimi ve hasretlerimi görecek ve ayrıyeten Ötüken kazan ben kepçe misali dolaşırken, bana yoldaşlık etmiş olacaksınız.
Aynı birer vakit kapsülü üzere, binlerce yıl öteden bize kutlu bildiriler gönderen kadim Türk Kurganlarını; Orhun Kitabeleri’ni, İlteriş Kağan’ı, Bilge Kağan’ı, Kül Tigin’i ve Tonyukuk’u merak etmiyor musunuz? Orhun Vadisi’nde yol almak, Orhun şelalesinin serinliğini ve Selenge’nin dinginliğini hissetmek, Ötüken İlah Dağı’nda gecelemek ve sonsuz steplere at sürmek; gerçeği hayalde, rüyayı ise gerçekte görmek istemez misiniz?
Tekerleğin müsaadeden öze ulaşmak, köklerinize inerek göklere çıkmak istemez misiniz?
Haydi, o vakit Ötüken’e…
Hadi Bismillah, Aziz İlah bizimle olsun (Tengri biz menen).
İkamet etmekte olduğum hoş kentimiz Antalya’dan İstanbul Havalimanı’na uygun uçuş bulamadığım için, sabahın 7’sinde kalkıp, 9’da Antalya’dan uçarak Sabiha Gökçen Havalimanı’na indim. Oradan İstanbul Havalimanı’na gideceğim.
Nedense yapıldığı günden beri “İstanbul Havalimanı” ismi bana çok tatsız, çok tuzsuz, çok ruhsuz ve pek bayağı gelir. Meğer “Sabiha Gökçen” ismi ne kadar hoş, o denli değil mi? Göktürklerin torunlarına ne kadar da yakışan bir isim, o denli değil mi? Mesela, pistleri kırılarak kalbine hançer saplanan! “Atatürk Havalimanı”nın ismi mükemmel değil mi?
Her neyse, Moğolistan’a gidecek uçak İstanbul Havalimanı’ndan kalkacağı için, Sabiha Gökçen’de bir çay-kahve içtikten sonra Havaş’ın otobüsüyle yeni havalimanına gerçek yola çıktık.
Tam 11 yıl misyon yaptığım ve yaşadığım İstanbul’a 2017’den beri hiç gelmemiştim. Bu vesile ile, yol uzunluğu İstanbul’u tekrar gözlemleme fırsatı da bulmuş oldum.
Yol uzunluğu çok hoş zümrüt yeşili orman, yol kenarları pak ve bakımlı, masmavi boğaz her zamanki üzere harika… Boğazdan çabucak sonra 2007-2014 yılları ortasında tam 7 yıl vazife yaptığım Harp Akademileri Yerleşkesi’nden geçiyorum, anılar canlanıyor, hisler karışık… Artık burasının ismi Ulusal Savunma Üniversitesi. 15 Temmuz rezaletinin akabinde bir günde kuruldu, başına da askerliğin a’sından bile anlamayan bir tarihçi getirildi. Her neyse, ben oraya Harp Akademileri demeyi seviyorum ve o denli görüyorum. Zira inanıyorum ki, bir gün kesinlikle aslına rücu edecektir.
Derken, İstanbul Havalimanı’na giden yeni irtibat yoluna giriyoruz… Bu yolu birinci kez görüyorum. Yol olağanüstü, ama ne yazık ki bu şahane yol, yol boyunca olağanüstü bir orman kesilerek yapılmış! Yeniden yeşile ve tabiata büyük bir ihanet edilmiş! Liman güya İstanbul’un Fizan’ında… Daima gidiyoruz, lakin bir türlü Liman’a varamıyoruz. Uzun lafın kısası, görüyorum ki İstanbul Havalimanı, aslında İstanbul’da değil.
Orman kesilerek yapılan yol boyunca, tekrar orman katledilerek yapılaşma betonlaşma başlamış! Bence, buna müsaade verenlerin yatacakları yeri yok. Havalimanı’na yaklaşırken, yolun sağında bir yerde “Ak Parti Eyüp Sultan Hatıra Ormanı” yazısı dikkatimi çekiyor, ancak gördüğüm görüntü çok garip, zira hatıra ormanı yazan yerde ormandan eser yok! Etrafı orman olmasına karşın, Hatıra Ormanı tabelası bulunan alanda bırakın ormanı, fidanı, ağaçların kökleri bile yok! Ne yazık ki, otobüsten benim gördüğüm buydu.
İstanbul Havalimanı’nda girişte sizi, alışılmış bir zihniyetin yansıması olarak, ön plana çıkarılmış bir cami karşılıyor. Ama (teşbihte kusur olmaz) cami birebir Toprak Mahsulleri Ofisi’nin buğday silolarına misal bir yapı, doğal Kaçak Saray diye tabir edilen malum yapıdan, birtakım esintiler eklemeyi de ihmal etmemişler. İçinde sadece Allah’a kulluk için ve İslam’ın manasını anlayarak hayata geçirmek üzere, kinden ve düşmanlıktan arınmış olarak ibadet edenlerin ibadetlerini Allah kabul etsin.
Uçuş ile ilgili son işlemlerimi de yaptırdıktan sonra, uğurlu sayım olan 17 numaralı kapıdan çıkış yaparak demir kanatlı kuşumuza biniyorum ve kalbim biraz daha süratli atmaya başlıyor…
Kalkıştan çabucak sonra Havalimanı bölgesinin deniz kıyısı kısmını havadan gördüm. Liman yapılırken mi oldu, yoksa öteki madencilik şirketlerinin sorumsuzca işleri midir bilemem ancak kıyı kısmının yeşil bitki örtüsü, epeyce geniş bir alanda büsbütün tahrip edilmiş. Alın size bir ihanet daha!
Akşam saat yedi üzere havalandık, biraz aşağıyı izleme (Bakü geceleyin havadan mükemmel görünüyordu), yemek, çay, kahve, derken haydi bir sinema izleyeyim dedim. Saat gece 00:30’a geldiğinde ise, daima doğuya gerçek gittiğimiz için hava yavaşça aydınlanmaya başladı. Bu sefer de gözüm, İlah Dağları’nı görebileyim diye daima aşağıda… Bulutların ortasından da olsa, yer yer İlah Dağları’nı gördüm, üzerlerinde hala kar vardı.
Saat, bizim saat dilimimize nazaran, gece 02:00’a geldiğinde, Ulanbatur’da sabah yedi idi.¹ Yani sizin anlayacağınız, gece hiç uyumadan kısa bir müddette sabahı etmiştim. Gecenin 2’sinde, sabahın yedisi olması hakikaten tuhaf bir his…
Ve nihayet cet yurtlarındayız. Merhaba Moğolistan…
***
Merhaba Cet Yurtlarımız…
++++++++++
Merhaba cet yurtlarımız, merhaba cet ruhlarımız, biz geldik.
Soğuk ve yağmurlu bir Ağustos sabahında Ulanbatur’ a indik, sıcaklık yalnızca 8 dereceydi. Bizi hiç de yabancı olmadığımız biri karşıladı.
Cengiz Han…
Evet, bizi Cengiz Han karşıladı, zira havalimanının ismi “Cengiz Han”…
Börcigin (Börü Tigin) uzunluğunun bir evladı, Börte Çino yani Kurt Dede’nin oğlu² Cengiz Han…
1162-1227 Türk-Moğol İmparatorluğu’nun kurucusu ve birinci Kağanı Cengiz Han…
Hükümdarlığı devrinde girdiği hiçbir savaşı kaybetmeyen ve dünya harp tarihinin en büyük askeri başkanından birisi olan Cengiz Han…
Bozkır geleneğinden gelen ve Mete Han’dan öğrendiği onluk sisteme dayalı; büyük, donanımlı ve taşınabilir bir ordu kuran ve yeniden kurduğu posta teşkilatı (Yam), menzilhane teşkilatı, casusluk ağı ve istihbarat teşkilatıyla, dudak ısırtan büyük teşkilatçı Cengiz Han… O denli ki, “Yam teşkilatının kullanılmasından 600 yıl sonra Amerika’da kurulan süratli posta şirketi Pony Express, büsbütün Yam’dan ilham almıştı.“3 Yeniden Cengiz Han’ın Pers diyarına yaptığı bir seferde; büsbütün mobilize olan ordusunun, düşman bir toprakta, 3 günde yaklaşık 450 km kadar yol alabildiği de anlatılmaktadır.
İmparatorluğunun sonlarını Pasifik Okyanusu’ndan Hazar Denizi’ne ve oradan da Karadeniz’in kuzeyine kadar genişleten “Denizler İmparatoru” Deniz Han.
Aslı otuz üç defterden oluşan ve birçok kozmik normu içinde barındıran maddelerin koyucusu, Bilge ve Kanun Adamı Cengiz Han.
Eğer bugün, Moğol stepleri tertemizse; Tola, Orhun ve Selenge ırmakları hala kirlenmemişse, Havsgöl’ün suyu hala içilir vaziyetteyse ve dahi halkın toplumsal ve içtimai hayatı tertip içinde ve asayiş berkemal ise, bütün bunlar halk ortasında hala daha geçerliliğini koruyan Cengiz Han Yasaları sayesindedir.
Aynı ismi üzere sert [Temuçin (Demirci)], demir üzere katı ve kararlı bir lider…
Börte (Bozkurt)’nin evdeşi; Cuci’nin, Çağatay’ın, Ögeday’ın, Tuluy’un ve Al Altun’un babası ve tekrar Kubilay, Hülâgû, Möngke, Güyük, Batu ve Berke’nin de dedesi…
Hani çocuklarımıza da ismini verdiğimiz şu bizim Cengiz var ya, işte Moğolistan’a iner inmez bizi birinci karşılayan da o Cengiz’di.
Daha birinci günden itibaren görüyoruz ki; Cengiz Han Moğolistan, Moğolistan da Cengiz Han demek.
Türk-Moğol Devleti periyodu tarihçilerinden Nasreddin Tusi, “Moğollar bir Türk boyudur” diye yazmakta; Reşideddin ise Moğollarla Türklerin birebir olmadığını, “aralarında birçok farklılık” olduğunu belirtmekte, ancak tekrar de Moğolları, “Türklerin bir sınıfı” saymaktadır. Bugün Ulanbatur’da bir heykeli bulunan ünlü gezgin Marko Polo, Oğuzları ve Moğolları “Tatar” olarak kayda geçirmiştir. Günümüz tarihçilerinden Jean-Paul Roux’un tespitleri de hayli kıymetlidir. Roux Moğollar hakkında şunları söyler: “-İmparatorluk bünyesinde bir Moğol’a karşılık yedi Türk (Oğuz, Karluk, Kıpçak) oranı kelam hususudur. Ordudaki askerlerin büyük çoğunluğu Türk’tür. Ordu nizamı Mete Han’dan alınmadır. Devlet tertibi Göktürklerin devamıdır.”
Profesör Zeki Velidi Togan, 1941′de yayınladığı “Moğollar, Çengiz ve Türklük” isimli yapıtında, (s. 18) ve 1946′da yayınladığı “Umumî Türk Tarihine Giriş” isimli büyük ve kıymetli yapıtında (s. 66) Çengiz Kaan’ı 1221′de ziyaret eden Çao-hong isimli bir Çin elçisinin verdiği bilgiyi nakletmiştir. Bu elçi, Çengiz’in eski Şato Türklerinden indiğini pek açık olarak belirtmiştir. Şatolar ise, bilindiği üzere eski Gök Türkler’den inen büyük bir uruktur.
Bence fazla kelama gerek yok. Hâlâ daha çocuklarımıza Cengiz ismini vermeye devam ediyorsak bu bizim Cengiz’dir.
Gelelim birinci izlenimlere: Sahiden yeteri büyüklükte ve hoş bir havalimanı yapılmış. Ancak hani demiştim ya, İstanbul Havalimanı’nı İstanbul’un Fizan’ına yapmışlar diye, tıpkı kahır burada da var. Bir Türk şirketi mi yaptı bilemiyorum fakat Ulanbatur Havalimanı’nı da motamot Ulanbatur’un Fizan’ına yapmışlar. Ülkede yerden bol bir şey yok. Ama Havalimanı Ulanbatur’un tam 52 km. uzağına yapılmış. Havalimanı ile Ulanbatur ortasında stratejik davranışa neden olabilecek rastgele bir şey var mı diyeceksiniz, fakat yok, hiçbir şey yok. Yalnızca bomboş arazi.
YARIN: Moğolistan’da birinci gün
