AA’nın haberine nazaran, Eskişehir’de uydu vericisi takılan akbaba, 1 yılda 9 ülkeyi kapsayan 32 bin kilometrelik seyahatin akabinde yine Eskişehir’e döndü.
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Hayvanat Bahçesi Müdürlüğü ile KuzeyDoğa Derneğinin yürüttüğü “Küçük Akbaba Müdafaa Projesi” kapsamında yapılan çalışmalarda küçük akbaba yakalandı.
Dünya Tabiat ve Doğal Kaynakları Müdafaa Birliğince (IUCN) kuşağı tükenme riskiyle karşı karşıya olan cinsler ortasına alınan ve kırmızı listede kritik düzeyde yer alan küçük akbaba (Neophron percnopterus), gruplarca halkalanıp uydu vericisi takılarak doğal ortamına salındı.
23 Nisan 2022’de tabiata bırakılan, “Midas” ismi verilen akbaba, yaklaşık 5 ay boyunca Eskişehir civarında vakit geçirip havanın soğumasıyla eylülde güneye gerçek göçe başladı.
Midas, 17 Eylül 2022’de Hatay’da İskenderun, sonra da sırasıyla Suriye, Ürdün, İsrail ve Mısır’dan geçti. Mısır seyahati esnasında Süveyş kanalından geçerek 5 günde Libya’ya, oradan da Çad’a ulaştı.
26 Eylül’de Çad sonlarına giren Midas, 3 Kasım’a kadar burada beslenip daha sonra Sudan’a geçti. Midas, 7 gün süren seyahatinin akabinde Kordofan Eyaleti’nin merkezi Kadugli kentine yerleşti.
Kış aylarında Sudan’ın yerleşim noktalarına yakın bölgelerde beslenen akbaba, Güney Sudan’a geçerek Unity eyaletinin yerleşim yeri ve bozkır alanlarını da kullandı.
Midas, yaklaşık 5,5 ay burada kaldıktan sonra başladığı dönüş seyahatinde Ürdün ve Mısır çöllerini aşıp Süveyş kanalına ulaşınca göçtüğü rotaya bağlanarak çabucak hemen tıpkı noktalardan geçip 3 Nisan 2023’te İskenderun’dan Türkiye’ye giriş yaptı.
Yazı geçirmek için Türkiye’ye gelen Midas, 3 günlük seyahatin akabinde, halkalandığı nokta olan Eskişehir’e yerleşerek göç seyahatini tamamladı.
Midas, bu seyahati esnasında en yüksek rakımlı uçuşunu, Mersin ile Adana ortasından geçerken 7 bin 436 metreyle gerçekleştirdi.
Midas’ın en süratli uçuşu saatte 126 kilometre süratle kayıtlara geçti. En uzun periyodik duraksız arayı ise 117 kilometreyle Türkiye-Suriye ortasında katetti.
Küçük akbaba en düşük hava sıcaklığını 3 dereceyle Eskişehir’de, en yüksek sıcaklığı ise 46 dereceyle Çad’da gördü.
KIŞLADIĞI AFRİKA’DAN DÖNDÜ
Eskişehir Büyükşehir Belediyesi Hayvanat Bahçesi Müdürü Nurben Koptekin, AA muhabirine, 2021 yılında küçük akbaba müdafaa ve takip projesini başlattıklarını, bu projede Iğdır, Koç, UTAH üniversiteleri ve KuzeyDoğa Derneğiyle ortak olduklarını söyledi.
Beslenme ve yuva alanlarının 2021’de tespit edildiğini, 2022’de ise akbaba Midas’a uydu verici takarak takip altına aldıklarını belirten Koptekin, “Midas geçtiğimiz günlerde göçünü tamamlayarak kışladığı Afrika’dan geri döndü ve şu anki yuva alanında görüntülemiş bulunuyoruz.” dedi.
Koptekin, “Bu cinsler IUCN datalarına nazaran jenerasyonu tehlike altında olan çeşitler, bunların müdafaa statülerini genişletmemiz için yuvalama ve beslenme alanlarını yanlışsız olarak tespit etmemiz çok değerli. Biz de Avrupa Hayvanat Bahçeleri Birliği çalışmalarımız kapsamında yürüttüğümüz müdafaa projelerinden birinde bu nedenle küçük akbaba çeşidini seçtik” diye konuştu.
KuzeyDoğa Derneği Bilim Koordinatörü Emrah Çoban da bu çalışmayı Türkiye’de birinci kere Iğdır’da gerçekleştirdiklerini, ikincisini ise Eskişehir’de yaptıklarını aktardı.
Proje kapsamında akbabalarla yapılan çalışmayı anlatan Çoban, “Küçük akbabaları yakaladık ve sırtlarına 30 gramlık, dakikada bir koordinat gönderebilen vericiler yerleştirdik ve tabiata bıraktık. Bu sayede jenerasyonu tehlike altındaki bu hayvanların Eskişehir’deki üreme noktalarını, beslenme biçimlerini, göçte hangi ülkelere gittiklerini, bu ülkelerde hangi yerlerde konakladıklarını, kışlama alanlarının nereler olduğunu çıkardık” sözünü kullandı.
“ÇOK DEĞERLİ ÇEŞİTLER ARASINDA”
Gelişen uydu verici sistemlerinin her geçen yıl yaban hayatının tanınmasına daha fazla katkı sağladığına dikkati çeken Çoban, “Midas, tam 1 yıllık müddette 32 bin kilometreden fazla kanat çırpmış ve 9 farklı ülkeyi gezmiş. 126 kilometre sürate ulaşmış ve 7 bin 436 metre yüksekliğe çıkmış” dedi.
Çoban, şunları kaydetti:
“Akbabalar dünyada çok değerli cinsler ortasında, zira leş yiyici canlılar, ortamı temizleyici rolündeler. Küçük akbabalar da bilhassa hayvan zehirlenmelerinden sonra dünyada en süratli basamak kaydeden kuş statüsüne girdi ve dünya çapında jenerasyonları tehlike altına girdi. Bizim de ülkemizde görülen 4 kara akbaba çeşidi ortasında küçük akbaba jenerasyonu tehlike altında olan bir cins ve izlenmesi gerekiyor. Biz de memleketler arası toplulukta üzerimize düşen rolü alarak küçük akbabaları izlemeye devam ediyoruz.”
