İHA’nın haberine nazaran; Mevsim geçişlerinde, bilhassa bahar aylarında gün ışığına maruz kalınan mühletin değişmesine bağlı olarak seratonin salınımında yaşanan değişikliklerin uykusuzluğu tetikleyebileceğine dikkat çeken Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Hakan Levent Gül şunları belirtti:
“Uykusuzluk sorunu yaşamamak için televizyon karşısında kısa kestirmelerden uzak durulmalıdır. Yatmaya 2 saat kala rastgele bir besin tüketilmemelidir. Bilhassa çay-kahve üzere ikazcılardan uzak durulması kıymetlidir. Uykusuzluk sorunu yaşayan şahısların akşam sporu yapması yararlı olabilmektedir. Hafta sonu dâhil tıpkı saatte yatılıp, tıpkı saatte kalkılmasına dikkat edilmelidir”
Uykunun fizikî olarak dinlenmeye yer hazırladığı üzere bilişsel işlevlerin da yenilendiği bir devir olduğunu söyleyen Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Hakan Levent Gül, sağlıklı bir ruh-beden istikrarı için uyku kalitesinin artırılmasının değerli olduğunu vurguladı.
Prof. Dr. Gül, “Kronik uykusuzluk; gündüz dikkat eksikliği, konsantrasyon zahmeti, sonluluk, günlük performansta düşme, mizaç değişiklikleri, tansiyon ve metabolik bozukluklar üzere birçok probleme neden olabilmektedir” kelamlarını kullandı.
“ÇOK KAFEİN TÜKETMEK UYKUSUZLUK YAPABİLİR”
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Gül, uykusuzluğun nedenleri ortasında yaşlanma, yatmadan evvel çok fazla uyarana maruz kalma (televizyon izlemek, telefon-bilgisayar kullanmak vb.), çok kafein tüketme, gürültü, rahatsız bir yatak odası yahut gerginlik-heyecan hissinin sayılabileceğini söz etti.
“GÜN IŞIĞINI AZ ALMAK, SIK İDRARA ÇIKMAK VE GERİLİM RİSKİ ARTIRIR”
Gün içinde çok uyumanın, güneş ışığı almamanın, sık idrara çıkmanın, sıcak-soğuk-nem dengesizliğinin, fizikî ağrının, jet-lag’in ve kimi ilaçların da uykusuzluğa yol açabileceğine dikkat çeken Prof. Dr. Gül, “Ayrıca gerilim, tasa, depresyon yahut ağır iş programları uykuyu etkileyebilir.
Uyku apnesi, huzursuz bacak sendromu üzere önemli uyku bozuklukları aslında uykusuzluk kaynağıdır” tabirlerini kullandı.
Mevsim geçişlerinde, bilhassa bahar aylarında gün ışığına maruz kalınan müddetin değişmesine bağlı olarak melatonin (uyku-uyanıklık döngüsü yani sirkadyen ritmi düzenleyen madde) salınımında da değişiklikler yaşandığını vurgulayan Prof. Dr. Gül şunları söyledi:
“Bu değişiklikler de hem uyku- uyanıklık sisteminde hem de his durumunda değişimlere yol açar. Depresif ruh hali ile birlikte uykuya dalma ve uykuyu sürdürme zahmetleri yaşanır”
“ALTINDA UYKU APNESİ, NARKOLEPSİ VE HUZURSUZ BACAK SENDROMU YATABİLİR”
Sürekli ahenge isteği kadar istenildiği halde uyuyamamanın da büyük sorun oluşturabileceğini belirten Prof. Dr. Gül, “Her iki durum da önemli bir hastalığın habercisi olabileceğinden dikkatli olunmalıdır. Çok uykulu yahut uykusuz olmanın en değerli sebepleri; uyku apnesi, narkolepsi ve huzursuz bacak sendromu üzere uyku hastalıkları ya da depresyon üzere ruhsal rahatsızlıklardır. Bu durumlardan rastgele biri yaşanıyorsa kesinlikle uzman bir tabibe başvurulmalıdır” dedi.
“ÖNEMLİ OLAN KALİTELİ UYKU VE DİNÇ UYANMAK”
Erişkin insanlarda ortalama 7-8 saatlik uykunun kâfi olacağını işaret eden Prof. Dr. Gül, şöyle devam etti:
“Ancak uyku müddeti bireyden bireye değişebilir. Kıymetli olan kaliteli uyku ve dinç uyanabilmektir. Kronik uykusuzluk sorunu yaşayan bireylerde yerde yatan sorunun belirlenip buna nazaran bir tedavinin planlanması gerekmektedir. Uykusuzluk tipine nazaran evvel günlük hayat düzenlemeleri uygulanmalı, daha sonra melatonin desteği üzere ilaç tedavileri tercih edilmelidir.”
“TELEVİZYON KARŞISINDA KESTİRMEKTEN VAZGEÇİN”
Kaliteli bir uyku için öncelikle yatak odası dışında uyumamaya uğraş gösterilmesi gerektiğini söyleyen Prof. Dr. Hakan Levent Gül, tekliflerini şu formda sıraladı:
“Televizyon karşısında keyifli olduğu zannedilen kısa kestirmeler gece uykusunu bozabilmektedir. Ülkü oda sıcaklığı olan 21-22 derece sağlanmalıdır. Televizyon, cep telefonu, bilgisayar üzere elektronik eşyalar yatak odasında bulunmamalıdır. Yatak odasının ışık ve ses izolasyonuna dikkat edilmelidir. Yatak odasında ışık olmamalıdır. Uykuda salgılanan ‘melatonin’ yalnızca karanlıkta aktive olmaktadır. Bu alınım, gündüz ışık gördüğümüz vakit salınan ‘seratonin’ istikrarı için de çok kıymetlidir. Uyku için yatağa yatmadan evvel diş fırçalamak yahut tuvalet gereksinimi üzere hazırlıklar bitirilmelidir. Yatmaya 2 saat kala rastgele bir besin tüketilmemelidir. Bilhassa çay- kahve üzere ikazcılardan uzak durmak kıymetlidir. Uykuyu getirmesi için tüketilen süt, öbür yiyecek ve içecekler reflüyü tetikleyebilir. Haftada en az 3 gün spor yapılmalıdır. Uykusuzluk sorunu yaşayan bireylerin akşam sporu yapması yararlı olabilmektedir. Hafta sonu dâhil tıpkı saatte yatılıp, tıpkı saatte kalkılmasına dikkat edilmelidir. Yatağa yatılmasına karşın yarım saat 45 dakika uyunamadığı takdirde yataktan çıkılmalıdır. Farklı bir odada kitap okunarak tekrar yatılması olumlu sonuçlar vermektedir.”
“DÜZENLİ UYKU BAĞIŞIKLIĞI ARTIRIR, BEDENİ TAMİR EDER”
Düzenli uykunun kişinin konsantrasyonu ve üreticiliğini artırdığının altını çizen Prof. Dr. Hakan Levent Gül, “Düzenli uyku bağışıklık sistemi sıhhatini takviyeler, bedeni tamir eder, kalp ve sindirim sistemi sıhhatini korur, daha genç kalmayı sağlar, gerilim düzeyini düşürür, ömür kalitesini artırır” diyerek açıklamalarını sonlandırdı.
